Ο Δήμος Μεσσήνης έχει πλούσια πνευματική και πολιτιστική δραστηριότητα τόσο στη πόλη της Μεσσήνης   όσο και στην ευρύτερη περιοχή.

Κάθοδος της Ιερής εικόνας της Παναγίας της Βουλκανιώτισας
20 – 29 Σεπτεμβρίου

Αποτελεί το μεγαλύτερο θρησκευτικό γεγονός της Μεσσηνίας, όπου συρρέουν χιλιάδες προσκυνητές. Πραγματοποιείται η κάθοδος της θαυματουργής εικόνας της Παναγίας της Βουλκανιώτισσας από την μονή Βουλκάνου στη Μεσσήνη. Συγχρόνως την ίδια χρονική περίοδο διοργανώνεται η εμποροπανήγυρις το γνωστό «Νησιώτικο πανηγύρι», ένα από τα μεγαλύτερα και πλουσιότερα πανηγύρια στην Ελλάδα. Για οκτώ ημέρες η Μεσσήνη γίνεται το κέντρο της Μεσσηνίας Πρόκειται για μία θρησκευτική εορτή συνδυασμένη με την καθιερωμένη εμποροπανήγυρη. Ένας μεγάλος αριθμός επισκεπτών συρρέει στην Μεσσήνη για να γνωρίσει τη πόλη, να κάνει τις αγορές του αλλά και για να ψυχαγωγηθεί, αφού παράλληλα με το πανηγύρι γίνονται και άλλες εκδηλώσεις.

Σαϊτοπόλεμος – Σαϊτολόγοι

Την Κυριακή του Πάσχα ένα έθιμο που ζωντανεύει στην πόλη της Μεσσήνης και κρατά από την Τουρκοκρατία είναι ο σαϊτοπόλεμος, με την συμμετοχή πολλών καπεταναίων. Ως συνέχεια της θρησκευτικής λατρείας κάθε Πάσχα, εκτός από τα βαρελότα και τα καρυδάκια που χαλούν τον κόσμο, στη Μεσσήνη κατά την λειτουργία της αγάπης λαμβάνει χώρα το γραφικότατο έθιμο των «Σαϊτολόγων». Η ιστορία του και η αφετηρία του είναι συνδεδεμένη με το 1821 κατά το οποίο, οι πολυμήχανοι Μεσσήνιοι στην προσπάθειά τους να τρέψουν σε φυγή το Τούρκικο ιππικό, έβαζαν μπαρούτι σε χαρτονένια χωνιά, τα άναβαν και τα εκσφενδόνιζαν εναντίον τους. Στις μέρες μας αναβιώνει έχοντας διαφορετικό σκοπό.

Οι σαϊτολόγοι μαζεύονται σε ομάδες στην πλατεία της Μεσσήνης και καίνε τις σαΐτες τους διαγωνιζόμενοι για το ποιος θα είναι ο καλύτερος, τιμώντας, με αυτόν τον τρόπο τους ένδοξους και εφευρετικούς προγόνους τους.

Καρναβάλι Μεσσήνης

Το περίφημο Καρναβάλι της Μεσσήνης, είναι από τα πιο χαρακτηριστικά και γνωστά σε όλη τη Μεσσηνία Τοπικά έθιμα και ξέφρενο γλέντι χαρακτηρίζουν το Καρναβάλι της Μεσσήνης που συγκεντρώνει πλήθος επισκεπτών με τις παραδοσιακές φωτιές στις γειτονιές το βράδυ της Κυριακής των Αποκριών, το κρέμασμα της «γριά Συκούς», ένα ξεχωριστό έθιμο από τον 18ο αιώνα, που στηρίζεται σε πραγματικά γεγονότα και πραγματοποιείται στη περιοχή της Κρεμάλας το πρωί της Καθαρής Δευτέρας.

Το Καρναβάλι έχει το μοναδικό στην Ελλάδα χαρακτηριστικό ότι κορυφώνεται την Καθαρά Δευτέρα  στη κεντρική πλατεία Μεσσήνης το απόγευμα με την μεγάλη καρναβαλική παρέλαση των αρμάτων και μικρών και μεγάλων καρναβαλιστών, μαζορετών, φιλαρμονικών και κλείνει με το σατυρικό λόγο του καρνάβαλου.

Παραδοσιακές εκδηλώσεις – Πανηγύρια

Πολυποίκιλες πολιτιστικές  Παραδοσιακές εκδηλώσεις – Πανηγύρια, διοργανώνονται στις  Τοπικές Κοινότητες από τους κατά τόπους συλλόγους-τοπικά συμβούλια, προσφέροντας διασκέδαση και ψυχαγωγία σε όλους τους επισκέπτες.