Παλαιά Μονή Βουλκάνου

Το μοναστήρι του Βουλκάνο ή Βουρκάνο κατέχει την πρώτη θέση ανάμεσα στα μυθικά και ιστορικά ονόματα της Μεσσηνίας, αφού βρίσκεται στον ιερότερο χώρο και της προϊστορικής και της αρχαίας χώρας, στην καρδιά του τόπου. Και είναι ακριβώς αυτή η θέση της Ιθώμης, στη μέση του μεγάλου κάμπου, που χωρίς μεγάλο ύψος (802μ), δίνει στο ύψωμα μία υπεροχή, σα να είναι το ψηλότερο όρος του Μεσσηνιακού χώρου.

Το μοναστήρι είναι χτισμένο πραγματικά στην κορυφή της Ιθώμης, πάνω σε πελώριο φυσικό βράχο, που δίνει την εντύπωση πως αποτελεί και τα θεμέλια του. Νοτιανατολικά από το μοναστήρι βρίσκεται το αρχαίο ιερό του Δία Ιθωμάτα, στο οποίο γινόντουσαν πολλές θυσίες, και όπως υποστηρίζει η παράδοση ακόμα και ανθρωποθυσίες.

Το μοναστήρι εγκαταλείφθηκε από τους μοναχούς τον 16ο αιώνα, όχι μόνο επειδή το ανέβασμα στο μοναστήρι ήταν απότομο και δύσκολο, αλλά και επειδή η θέση του ήταν τέτοια που το χτύπαγε ο άνεμος το κρύο, αλλά και ο ήλιος. Σιγά σιγά έχτισαν λίγο χαμηλότερα τη νεότερη μονή Βουλκάνο.

Το καθολικό της παλιάς μονής είναι ένα θαυμάσιο δείγμα μεταβυζαντινής τέχνης, έργο των αδελφών Μόσχων, του 1608, ενώ υπάρχουν και δύο εντοιχισμένες κτητορικές επιγραφές.